Νέοι & Διαδίκτυο: Ο ρόλος της Ενορίας

Σε προηγούμενο άρθρο μας (“Ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο: Στατιστικά στοιχεία”, βλ. Πεμπτουσία, 17 Ιουνίου 2013, http://www.pemptousia.gr/?p=52314) αναφερθήκαμε στις αρνητικές συνέπειες της χρήσης του Διαδικτύου, με βάση στατιστικά δεδομένα. Η ποιμαντική αξιολόγηση των συνεπειών αυτών αναδεικνύει ταυτόχρονα  το πρόβλημα του εθισμού των νέων στο διαδίκτυο σε μείζον ποιμαντικό πρόβλημα για τους σύγχρονους ποιμένες, οι οποίοι οφείλουν να μελετήσουν τις επιμέρους συνιστώσες του και να εντοπίσουν τις κατάλληλες θεραπευτικές μεθόδους για να το θεραπεύσουν.

Ένας από τους λόγους, για τους οποίους το συγκεκριμένο πρόβλημα ενέχει την ποιμαντική διάστασή του και άρα εμπίπτει στις ποιμαντικές αρμοδιότητες ενός σύγχρονου ποιμένα θα μπορούσε να είναι και το γεγονός ότι η συνεχής και αδιάκριτη χρήση του διαδικτύου μεταβάλλει αποφασιστικά τη κοινωνικότητα του ατόμου, αφού με την ενίσχυση της απρόσωπης κοινωνικότητάς του διαφοροποιεί εντυπωσιακά την επικοινωνία και την αλληλεπίδραση των μελών διάφορων κοινωνικών θεσμών, που καλούνται να συνυπάρξουν και να συνεργαστούν εντός αυτών.

«Οι ενσώματες σχέσεις και η πρόσωπο με πρόσωπο επικοινωνία δείχνουν να αποδυναμώνονται» [1]. Ακόμα και τα μέλη της οικογένειας  διαχειρίζονται τον ελεύθερο χρόνο τους ολοένα και πιο διαφορετικά και τείνουν προς εξατομικευμένες δράσεις. Σ’ αυτή τη λογική διατυπώθηκε εξάλλου και ο όρος bedroom culture, που αφορά στις κλειστές δραστηριότητες που αναπτύσσουν οι έφηβοι στο δωμάτιο τους. Έτσι, καθώς χάνουμε την προσωπική μας επαφή με τους άλλους ανθρώπους, υπάρχει το ενδεχόμενο να μην μπορούμε να τους καταλάβουμε, αφού σταδιακά εκλείπει η εμπειρία μας επί  της  γλώσσας  του  σώματος  και των εκφράσεων του ανθρώπινου προσώπου.

Οι ανθρώπινες κοινωνίες γίνονται συνεχώς λιγότερο συνεκτικές, ενώ παράλληλα τροφοδοτείται ο κοινωνικός αποκλεισμός, αφού σύμφωνα με έρευνες οι πιο ντροπαλοί, μοναχικοί και λιγότερο ελκυστικοί άνθρωποι των σύγχρονων κοινωνιών, που αποτελούν αναπόσπαστα μέλη τους και επιβεβαιούν την πολυσυλλεκτικότητα τους, τείνουν να καταργούν τις διαπροσωπικές επαφές και να αρκούνται στην ηλεκτρονική κοινωνική δικτύωση. Η αποκοινωνικοποίηση όλων αυτών των ανθρώπων, που συναποτελούν εξίσου με τα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου εικόνες του Θεού και εμπλουτίζουν τις κοινωνίες με την ιδιαιτερότητα της προσωπικότητάς τους, αποτελεί σε τελευταία ανάλυση πλήγμα κατά της ελευθερίας του ανθρώπινου προσώπου και θέτει εν αμφιβόλω την σύγχρονη συμμετοχική δημοκρατία των νέων τεχνολογιών [2].

Ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο δεν τους αποκοινωνικοποιεί μόνο από τους παραδοσιακούς θεσμούς της κοινωνίας, όπως είναι η οικογένεια, αλλά και από τη κοινοτική ζωή της ενορίας, που αποτελεί το κύτταρο της εκκλησιαστικής ζωής. Αν η κοινοτική ζωή των μελών του εκκλησιαστικού σώματος αποτελεί την πεμπτουσία του γνήσιου χριστιανικού βίου, που προάγει τη κατακόρυφη και οριζόντια κοινωνικότητα των πιστών, τότε ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο λειτουργεί ως διασπαστική δύναμη αυτής της αδιάσπαστης κοινωνικότητας, στην καλλιέργεια της οποίας στοχεύει η Εκκλησία.

Το κοινοτικό πνεύμα της ενορίας δεν μπορεί να υποκατασταθεί από κανενός είδους διαδικτυακή κοινότητα, διότι πρωτίστως θεμελιώνεται σε ευχαριστιακή βάση.  Πραγματώνεται με τη μετάληψη του σώματος και του αίματος του Χριστού από τους πιστούς, οι οποίοι κατ’ αυτόν τον τρόπο συναρμόζονται σ’ ένα ενιαίο σώμα με ακατάλυτους και αδιάσπαστους δεσμούς. Το ποτήριο της ζωής αποτελεί την αρχή και το τέλος της κοινοτικής ζωής της Εκκλησίας, άνευ του οποίου αυτή καταργείται και ακυρώνεται.

Στα πλαίσια αυτής της πνευματικής και κοινοτικής ζωής ο κάθε πιστός έρχεται και εντάσσεται στην Εκκλησία ως πρόσωπο, προκειμένου να συναντήσει άλλα πρόσωπα και προπάντων τον ίδιο το ζώντα Χριστό. Δεν αποκρύπτει κανένα στοιχείο της προσωπικότητάς του, που τον καθιστά μοναδικό και ανεπανάληπτο πρόσωπο. Προσφέρει τα τάλαντά του, που αποτελούν δώρα της χάριτος του Θεού και ταυτόχρονα εναποθέτει τις αδυναμίες και τα πάθη του, προκειμένου να τα θεραπεύσει μέσα από την πνευματική ζωή της Εκκλησίας.

«Ο καθένας από εμάς καλείται να καταθέσει στην Αγία Τράπεζα το «χάρισμά» του. Άλλος ψάλλει ωραία, άλλος έχει το χάρισμα της προσευχής, άλλος το χάρισμα της φιλανθρωπίας κ.ο.κ. Αλλά αν ο καθένας κρατήσει το χάρισμά του για τον εαυτό του, τότε πέφτει σε αίρεση. Τα χαρίσματα δεν είναι για τον εαυτό μας, αλλά για τους άλλους. Ο Θεός είναι εκείνος που ξέρει αν τα ασκούμε δια την και εν τη Εκκλησία και μ’ αυτόν τον τρόπο μας κάνει μετόχους στην πορεία της κοινής εκκλησιαστικής ζωής» [3].

Στα πλαίσια της ενορίας οι πιστοί καλούνται να ζήσουν εν πνεύματι αγίω το μυστήριο της Εκκλησίας. Επιδίδονται σε αγώνα υπέρβασης της ατομικότητάς τους και βίωσης της ανιδιοτελούς αγάπης κατά το πρότυπο του σωτήρα Χριστού. Επιδιώκουν την αλληλοπεριχώρηση, την αλληλοϋποστήριξη και την αρμονική συνεργασία τους, που αποτελούν έμπρακτα τεκμήρια βίωσης αυτού του κοινοτικού πνεύματος, που συνέχει τους πιστούς και ευοδώνει την προοπτική της πνευματικής τους τελείωσης. Ως εκ τούτου, στο βαθμό κατά τον οποίο ο εθισμός των νέων στο διαδίκτυο αναστέλλει, ακυρώνει, καταργεί η υποκαθιστά την συνάντηση των πιστών με το Χριστό και τα υπόλοιπα μέλη του εκκλησιαστικού σώματος, ανάγεται σε μείζον ποιμαντικό πρόβλημα, που πρέπει να τύχει ποιμαντικής αντιμετώπισης και θεραπείας.

Υποσημειώσεις:

1. Φραγκουλίδου Φ., Έφηβοι και Διαδίκτυο: Μελέτη των Επιδράσεων του Διαδικτύου στους Έφηβους Χρήστες, σ 28.

2. Σύμφωνα με νέα μελέτη Βρετανών επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του BBC, το διαδίκτυο αλλάζει τη ζωή του ανθρώπου κατά τρόπο ώστε οι ανθρώπινες κοινωνίες να γίνονται συνεχώς και λιγότερο συνεκτικές: Βλ. σχ.: http://www.nooz.gr/tech/pos-to-diadiktuo-allazei-ti-zoi-mas.

3. Σκέψεις του Μακαριωτάτου αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κατά την αντιφώνησή του σε τιμητική εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο συνοδικό Μέγαρο για την συμπλήρωση πέντε ετών από την εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο: http://www.amen.gr/article12361.